3 generaties in KLJ: “Vroeger hout en kolen, nu zonnepanelen”

Is duurzaamheid altijd al een hot topic in KLJ? Als we het aan Angèle Roelens (82), Iris Poignie (55) en Astrid Deklerck (24) vragen, (ex-)KLJ’ers en drie generaties uit dezelfde familie, wordt al snel duidelijk van niet. Geen betere gesprekspartners dus om een reis door de tijd te maken en uit te zoeken waar die aandacht voor het milieu vandaan komt. 

“Het woord ‘duurzaamheid’ werd vroeger niet gebruikt”, begint Iris (55), die in haar jeugd bij KLJ Ardooie zat. “We deden wel dingen die nu onder de noemer ‘duurzaamheid’ vallen, maar dat was vooral omdat we er kosten mee konden besparen. Het financiële plaatje was dus de eerste bezorgdheid.”

Astrid (24) zit momenteel in drie KLJ’s: die van Lichtervelde, Pittem en Vleteren. “Vooral bij KLJ Lichtervelde schenken we aandacht aan duurzaamheid”, zegt ze daarover. “Zo proberen we op kamp zo weinig mogelijk eten weg te gooien en we zetten geen jaartallen op promokledij voor fuiven, zodat we die meerdere jaren kunnen dragen.” Toch leeft er nog steeds een vorm van gemakzucht, zegt ze. “Pas als een duurzaam alternatief financieel voordeliger is of minder werk met zich meebrengt, zullen we ermee aan de slag gaan.” Mama Iris knikt: “Ik heb de indruk dat KLJ Nationaal meer met duurzaamheid bezig is dan de afdelingen zelf. Tegelijk kunnen we er niet meer omheen, dus er moet wel aandacht aan het thema geschonken worden.”

Was het vroeger dan echt zo anders? “Toch wel”, zegt grootmoeder Angèle (82), die bij BJB (Boerenjeugdbond, zoals KLJ tot 1965 heette, red.) Sint-Antonius zat. “Op sommige vlakken waren we onbewust duurzaam, maar dat kon ook niet anders: alles werd standaard in glazen potten of flessen verkocht en veel producten waren zelf gemaakt. Er werd ook minder geconsumeerd en dus minder aangekocht. We droegen bijvoorbeeld bijna alle dagen dezelfde kledij. Gaandeweg werd alles sneller en groter, en werd er dus ook meer verbruikt en vervuild.”

“Ik weet inderdaad ook nog dat alle dranken eerst in glazen flessen zaten, tot plastic zijn intrede deed”, zegt Iris. “Plots werd alles verpakt in plastic. Ook op de KLJ maakten we er gebruik van, want plastic flessen en wegwerpbekers waren snel opgeruimd en zorgden voor weinig afwas. Op fuiven waren plastic bekers een welkom en veilig alternatief voor gevaarlijke glazen. Natuurlijk zorgt al dat plastic ondertussen voor een grotere afvalberg. Nu zijn we ermee bezig om dat plasticverbruik opnieuw te verminderen.” “Wist je bijvoorbeeld dat er in Rwanda strenge wetten zijn rond plasticgebruik?”, springt Astrid in. “Alles is er verpakt in karton of papier. Dan lopen we hier toch achter… Jammer genoeg moet ik ook toegeven dat we bij de KLJ niet zo goed sorteren. Dat is echt een werkpunt.”

“Nog een groot verschil met nu: toen ik in de KLJ zat, was er nog lang geen sprake van gsm’s, e-mails of sociale media”, zegt Iris. “Als we iets wilden communiceren met onze leden of promo wilden maken voor evenementen, gebeurde dat vooral via papier. We moesten dus brieven schrijven en die rondbrengen of versturen via de post. We hebben ook enorm veel flyers onder ruitenwissers van auto’s gestoken. Een andere manier om reclame te maken was er niet.” “Maar ook daar kan je duurzaam mee omgaan”, zegt Astrid. “Wij hergebruiken onze reclameborden vaak: we kopen banners aan waar geen datum op staat en schilderen die datum er elke keer op.” “Dat deden wij ook”, lacht Iris. “Maar dat was omdat het financieel voordeliger was én werk bespaarde.” 

“Ook als je naar de KLJ-lokalen kijkt, was er in mijn tijd geen aandacht voor duurzaamheid”, zegt Angèle. “We hadden geen eigen lokaal, dus mochten we er eentje gebruiken van de parochie. Dat moesten we verwarmen met hout en kolen. Vaak konden we ook maar één ruimte verwarmen. Duurzaam kan je zoiets niet noemen, hé?” ”Bij KLJ Ardooie hebben we zelf een lokaal verbouwd dat we van de gemeente hadden gekregen, al werden er toen niet veel regels opgelegd”, gaat Iris verder.

“De gemeente was al blij dat wij een lokaal opwaardeerden. Soms werd er wel eens gezegd de deuren dicht te houden om geen warmte te verliezen, maar eigenlijk waren we helemaal niet bezig met ons energieverbruik. De groepssfeer was het enige wat telde.” “Dan gaat het er bij KLJ Lichtervelde nu toch anders aan toe”, zegt Astrid. “Daar hebben ze in 2017 een nieuw lokaal gebouwd, dat ook eigendom is van een vzw van de KLJ. Vorig jaar hebben we er nog zonnepanelen laten opleggen. De personen van de vzw volgen het hele duurzaamheidsverhaal op, waardoor de bestuursploeg er vervolgens ook meer aandacht aan schenkt en gestimuleerd wordt om te investeren.” “Dat is een goede zaak”, sluit Iris af. “Je moet investeren, innoveren en vooruitdenken, anders ben je niet meer mee.”

Tekst en foto: Emma Vermassen