Duurzaam materiaalgebruik

De Piraminder is een handig hulpmiddeltje als je spullen voor jouw KLJ gebruikt of aankoopt. Door bewuster te consumeren (of eerder consuminderen) ga je duurzaam om met al die spullen in je afdeling. Vertrek altijd bovenaan in de Piraminder: hoe breder de balk, des te duurzamer je keuze. Als het niet lukt, dan daal je af in de Piraminder.

Gebruik wat je hebt

Kijk wat er nog in je materiaalkot ligt. Misschien vind je daar wel wat je nodig hebt of ligt er ander materiaal dat gebruikt kan worden voor hetzelfde doel. Doe ook geregeld een opruimdag zodat iedereen weet wat je hebt in het lokaal en je zo dus geen onnodige aankopen doet. 

Leen of ruil

Veel materiaal wordt eenmalig gebruikt. Misschien kan je wel materiaal lenen van een andere KLJ-afdeling, ouders of anderen in de buurt. Sta ook open om je materiaal te delen, want zo kan je andere KLJ-afdelingen helpen.

Heb je gereedschap nodig? Misschien is er wel een gereedschapsbibliotheek in je buurt. Zoek je iets anders? Op Peerby kan je heel wat gedeeld materiaal vinden dat je gratis of tegen goedkope prijzen kan lenen of huren. Wat dacht je van een (elektrische) bakfiets, statafels, steigers, wafelijzers, partytenten…?

Tweedehands

Heel wat materiaal kan je tweedehands kopen. Neem een kijkje bij de kringwinkel in het dorp of zoek op tweedehandssites voor je spullen. Vind wat je (nog niet) zoekt of laat je inspireren voor knotsgekke activiteiten. 

Voorbeeld: verkleedkleren of aandenken voor je kamp, een bedankje voor de kookploeg...

Maak het zelf

Heel wat dingen kan je zelf maken met gerecycleerd materiaal. Sowieso zit er iemand in je KLJ boordevol creatieve ideeën of is er een geboren knutsellaar. Als je op zoek bent naar creatieve ideeën, zoek in Google dan maar eens naar ‘Upcycling’.

Koop

Is geen enkele van de voorgaande stappen mogelijk voor het materiaal dat je nodig hebt? Koop dat product dan in een duurzame variant. Kijk niet enkel naar de prijs bij een aankoop, maar ook naar onderstaande puntjes:

• Van waar komt het? Is het van een lokale handelaar of van een groothandel? Heeft het misschien de wereld al rondgereisd voor het in de winkel lag? 
• Heeft de handelaar aandacht voor een duurzaam productieproces? Kijk eens op de website of vraag het aan de handelaar. 
• Hoe lang kan je het gebruiken? Zijn er veel onderdelen of functies aan het product? Veel elektronica? Hoe meer (technische) snufjes of veel bewegende onderdelen, hoe groter de kans op defecten. 
• Hoe kan je het bewaren en vervoeren? Is er een stevige doos bij om op te bergen of moet je daar ook iets voor aankopen? Denk aan de situaties waarin je het materiaal zal gebruiken en pas de opberging hierop aan.
• Hoe weet je of iets geproduceerd is op een duurzaam verantwoorde wijze? Op elk product staat tegenwoordig dat het ecologisch, natuurlijk of duurzaam is. Toch is dat vaak niet écht zo. Ga daarom bij grote aankopen eens door de greenwashtoets!

Via 'greenwashing' proberen bedrijven je te doen geloven dat ze meer doen om de leefomgeving te bescherming dan ze in werkelijkheid écht doen. Ongeveer 42% van alle producten met ecologische beweringen zijn vals, misleidend of overdreven. Hoe spot je greenwashing?

Controleer of de "groene" claims onderbouwd zijn

Soms is een bewering zo ruim geformuleerd (vb. 'duurzaam', 'ecologisch', 'groen', 'milieuvriendelijk'…) dat je er eigenlijk niets mee weet.

Enkele voorbeelden:

• 'Biologisch afbreekbare ballonnen', maar je weet niet op welke termijn. Dit wil niet zeggen dat ballonnen plots geen impact meer hebben op het klimaat.
• Kledij waarbij beweerd wordt dat het een percentage gerecycleerd materiaal bevat, zonder hier enig bewijs van is.
• '100% natuurlijk”,' dit lijkt ecologisch verantwoord, maar lood, asbest en alcohol zijn ook allemaal 100% natuurlijke producten.

Check over welk aspect van de levenscyclus de claim gaat

Soms wordt gezegd dat een product ecologisch is op basis van een gedeeltelijke parameter die maar betrekking heeft op één deel van de levenscyclus (productieproces, gebruik, afvalverwerking…)

Bijvoorbeeld:

• 'Papier afkomstig uit een duurzaam geteeld bos', maar er wordt niet gesproken over de uitstoot bij het verwerkingsproces, de afgelegde afstanden, het chloorgebruik tijdens het bleekproces…
• 'Biologische avocado', het kan wel zijn dat het kweekproces biologisch is verlopen, maar dat neemt niet weg de grote impact op het klimaat weg.

Ga na of de claim over een wettelijke verplichting of gangbare praktijk gaat

Soms is een bewering wel waar, maar is ze van weinig belang. Ondernemingen kunnen het laten uitschijnen als een extra inspanning, maar eigenlijk is het al verplicht volgens de wet.

Bijvoorbeeld: 'Niet getest op dieren' is vaak te vinden op cosmetica, terwijl dit al in heel Europa verboden is sinds 2013.

Controleer of een vergelijkende milieuclaim wordt toegelicht

Vaak wordt er gebruik gemaakt van vergelijkingen (vb. termen zoals 'duurzamer', 'ecologischer', 'milieuvriendelijker'…), maar is het niet duidelijk met wat er juist wordt vergeleken. Gaat het over een vorige versie van het product of over het product van een concurrent?

Ga na of labels en certificering worden toegelicht

Soms proberen woorden of misleidende afbeeldingen de indruk op te wekken dat een product duurzaam is. Af en toe worden er zelfs valse labels gebruikt.

Voorbeelden van zo'n labels:

• Een label dat een heel klein beetje is aangepast;
• Een label uitgegeven door de producent zelf;
• Een label dat eigenlijk niet gecontroleerd werd.

Meer informatie over een label vind je op www.labelinfo.be

Om bovenstaande tips in meer detail te bekijken, kan je altijd terecht op deze site.

Heb je zelf goede voorbeelden of tips? Die mag je delen met erik.malfliet@klj.be

Of steek je liever zelf de handen uit de mouwen en will je mee nadenken over duurzaamheid binnen KLJ? Word dan deel van onze werkgroep duurzaamheid!