Wat staat er in het Plattelandsonderzoek 2023?

KLJ is dé spreekbuis van jongeren op het platteland en neemt deze rol heel serieus. In de realiteit wordt beleid en de stem van jongeren vaak veralgemeend naar een stedelijke context. Daarom voert KLJ vierjaarlijks het Plattelandsonderzoek uit, om zo de stem van jonge KLJ’ers (tussen 16 en 23 jaar) naar buiten te brengen. In 2023 analyseerden we de mening van jongeren op het platteland over verschillende maatschappelijke thema’s zoals mobiliteit, vrije tijd, klimaat, land- en tuinbouw, diversiteit, mentaal welzijn, alcohol en drugsgebruik. 

Mobiliteit

Het Plattelandsonderzoek stelt vast dat jongeren op het platteland minder toegang tot het openbaar vervoer hebben en minder busverbindingen hebben dan jongeren in stedelijke gebieden. Dat komt voornamelijk omdat het aanbod van het openbaar vervoer weinig flexibel is op vroege en late uren. Jongeren op het platteland verplaatsen zich dus het vaakst met de auto of de fiets, ondanks de slechte of niet-verlichte wegen in de nacht.

Vrije tijd

Jongeren op het platteland kunnen zorgelozer buitenspelen of rondhangen dan jongeren in de stad, maar hebben minder opties voor vrijetijdsactiviteiten zoals hobby’s en evenementen. Als je op het platteland woont, ben je dus sterk afhankelijk van je ouders voor een activiteit buiten het dorp. Door het beperkt aanbod aan vrijetijdsactiviteiten, zijn plattelandsjongeren vaak jaren omringd door dezelfde vrienden en blijven ze langer dezelfde hobby doen dan jongeren in de stad. Daarnaast zijn evenementen in de stad totaal verschillend van die op het platteland en wordt er vanuit het platteland gevraagd naar aangepaste ondersteuning – bijvoorbeeld het uitlenen van een groot aantal drinkbekers.

Klimaat

Uit het Plattelandsonderzoek blijkt dat jongeren op het platteland en jongeren in de stad zich evenveel zorgen maken over het klimaat. Opvallend is dat plattelandsjongeren minder rekening houden met het milieu in hun vervoerskeuze en onbewust minder participeren in verenigingen die opkomen voor het klimaat dan jongeren die in een stedelijke omgeving wonen. De meeste klimaatorganisaties bevinden zich in een stad zijn voor plattelandsjongeren moeilijk bereikbaar. Jongeren die leven op het platteland zijn meer overtuigd van korte keten als een speerpunt in verduurzaming.

Alle jongeren geven aan dat de natuur en de rust die het platteland met zich meebrengt, een enorme meerwaarde is. Ondanks deze gemeenschappelijke visie, geven ze ook aan dat milieuorganisaties en de landbouwsector tegenstrijdige belangen lijken te hebben, waardoor er een gevoel van polarisatie heerst.  

Land- en tuinbouw

Het beeld van Vlaamse landbouw blijkt negatiever te zijn bij jongeren in de stad dan bij jongeren op het platteland. Landbouw komt vaak negatief in het nieuws en soms wordt er foutieve informatie verschaft. Dit negatief beeld kan zorgen voor pestgedrag ten opzichte van jongeren met een landbouwachtergrond. Het hoeft dan niet te verbazen dat plattelandsjongeren zich zorgen maken over hun toekomst.

Jongeren op het platteland voelen zelf aan minder in aanraking te komen met diversiteit dan jongeren in de stad. Ze hebben het gevoel dat diversiteit veel zichtbaarder is in de stad en dat er daar meer organisaties zijn die die diversiteit zichtbaar maken, zoals organisaties tegen racisme of discriminatie. Maar, alle jongeren – zowel op het platteland als in de stad – geven aan dat ze diversiteit in hun buurt belangrijk vinden.  

Mentaal welzijn

Een opvallende vaststelling is dat jongeren op het platteland zich minder eenzaam voelen dan jongeren in de stad. Plattelandsjongeren bouwen namelijk diepgaandere en hechtere connecties op met hulp van vrijetijdsverenigingen en ze moeten doelgerichter met hun vrienden afspreken, omdat ze minder flexibel zijn om zich te verplaatsen. Daarnaast is de grote meerderheid van alle deelnemers – zowel op het platteland als in de stad – ervan overtuigd dat op het platteland wonen voor rust en balans kan zorgen.   

Alcohol en drugs

Uit het onderzoek blijkt dat alcohol meer sociaal aanvaard is en meer aanwezig is bij jongeren op het platteland dan bij jongeren in de stad. Jongeren die op het platteland wonen gaan vaak naar dezelfde activiteiten als hun ouders, waardoor alcohol drinken een familiaal gebeuren wordt. Dit betekent niet dat jongeren op het platteland vroeger alcohol beginnen drinken dan hun leeftijdsgenoten in de stad. Er bestaat zelfs een sterke sociale controle op het platteland: dronken rijden is not done en er is ook een grote afkeer voor drugsgebruik. Dit is net wat anders bij jongeren in de stad.