Armoede

Armoede draait rond veel meer dan alleen het financiële aspect. Wie in armoede leeft, krijgt te maken met verschillende vormen van sociale uitsluiting. Om dat te duiden gebruiken we de term kansarmoede. Als het moeilijk wordt om in je basisbehoeften te voorzien, kom je eigenlijk in armoede terecht. Ook als het voor iemand moeilijker wordt om naar KLJ te komen of aan activiteiten deel te nemen omdat ze daar niet de middelen voor hebben, spreken we van armoede. Dat willen wij als KLJ mee helpen verminderen. Het recht op vrije tijd is immers een basisbehoefte van elk kind en jongere die wij op een betekenisvolle manier vorm willen geven.

Ook in Vlaanderen groeien er nog heel wat kinderen en jongeren op in armoede. We beseffen het allemaal niet altijd even goed, maar het is dus niet voor iedereen zo vanzelfsprekend om elke zondag opnieuw een vieruurtje mee te brengen of eens vijf euro neer te tellen om te gaan bowlen. Zelfs een pot uitleggen om samen met je +16 wat te gaan drinken kan moeilijk zijn als je zelf echt alle eindjes aan elkaar moet knopen. Heb je er al eens bij stilgestaan dat het dan best wel moeilijk kan zijn om te zeggen dat je niet kan komen of kan meedoen? Zo kan armoede er snel voor zorgen dat kinderen en jongeren geïsoleerd geraken en zichzelf dingen moeten ontzeggen die ze wel willen doen. Die situaties willen wij als beweging altijd vermijden. Of we nu dus spreken over financiële armoede, kansarmoede of iets gerelateerd, eigenlijk willen we gewoon benadrukken dat KLJ er voor iedereen is, ongeacht de middelen waarover iemand beschikt. Met onderstaande tips kan je ervoor zorgen dat geld en beperkte middelen geen drempel vormen om met jullie mee te doen.

• De beste tip die we kunnen geven is eigenlijk gewoon elkaar leren kennen. Elk kind en jongere wil zich amuseren en heeft recht op vrije tijd. Ga met elkaar in gesprek en ontdek samen wat er allemaal mogelijk is. 
• Zorg daarbij voor een veilige omgeving om het over armoede te hebben. Begrijp dat kinderen en jongeren zich kwetsbaar moeten opstellen als ze moeten aangeven dat iets voor hen niet mogelijk is.
• Door de kostprijs van KLJ bespreekbaar te maken kan je financiële zorgen vermijden of inspelen op problemen. Ga op de volgende bestuursvergadering bijvoorbeeld eens na wat een KLJ-jaar kost en hoe je de kostprijs van een kamp kan drukken. Door met elkaar in gesprek te gaan en armoede bespreekbaar te maken verhoog je het bewustzijn van financiële drempels in je KLJ.
• Hou je ogen open voor signalen die erop kunnen wijzen dat iemand het wat moeilijker heeft. Misschien vraagt een kind vaker om een extra koekje of draagt het vuile of te kleine kleren. Als iemand steeds zonder de juiste spullen naar activiteiten komt of niet komt als je ergens verder weg verzamelt om bijvoorbeeld te gaan zwemmen, kan dat een teken zijn dat die het moeilijk heeft.
• Vraag je af op welke manier je met solidariteit aan de slag wilt gaan binnen je KLJ. Je kan met korting werken voor gezinnen waarvan meerdere kinderen naar de KLJ komen. Of heb je al eens nagedacht over een solidariteitstarief voor je werkjaar en kamp? Zo kunnen ouders of jongeren die wat financiële marge hebben jullie helpen om een eigen steunfonds op poten te zetten. Ook een tweedehandssysteem waarbij je gedragen kledij voor een lagere prijs aanbiedt, kan kinderen en jongeren met minder middelen helpen om er echt bij te horen. Het simpelste blijft misschien wel om bij hun inschrijving je leden een gratis sjaaltje te geven. Het verhoogt meteen de zichtbaarheid en zorgt ervoor dat iedereen er bijhoort.
   

• Communiceer aan de start van het werkjaar over de kostprijs van je werking. Verspreid deze informatie via jullie gebruikelijke kanalen en laat ouders en leden weten welke maatregelen jullie nemen om de kosten te drukken. Als je op voorhand de kostprijs van het kamp meedeelt en een afbetalingssysteem in schijven organiseert, kan iedereen beter inschatten wanneer een financiële bijdrage verwacht wordt.
• Ga na wie zich met de financiële kant van jullie werking bezighoudt. Het is belangrijk dat ouders en leden een aanspreekpunt hebben om samen met hen in alle discretie te bekijken wat de mogelijkheden zijn.
• Geef aan dat jullie er in de eerste plaats écht willen zijn voor iedereen. Laat expliciet weten dat, als er bovenop de maatregelen die jullie nemen toch nog vragen zijn, jullie ook samen willen zoeken naar een goede oplossing. Door deze boodschap bij elke activiteit met een extra kost mee te geven, maak je dit thema bespreekbaar.
• Als lidgeld toch een te grote drempel blijkt te zijn, kan je verwijzen naar het steunfonds van KLJ. Als een ouder of jongere bij de inschrijving via Click aangeeft hier gebruik van te willen maken, betaalt KLJ het gedeelte dat een afdeling aan de beweging verschuldigd is terug. Communiceer dat wie inschrijft voor het steunfonds niet op persoonsniveau zichtbaar is voor de afdeling. Als dit wordt aangevraagd zal KLJ wel samen met de afdeling bekijken welke maatregelen er nog genomen kunnen worden om de werking financieel laagdrempeliger te maken.
• Je kan voor ondersteuning ook bij andere organisaties terecht. Knoop een gesprek aan met je OCMW en ziekenfondsen om te bekijken hoe jullie samen kinderen en jongeren in armoede kunnen ondersteunen. 
   

• Ga met je ploeg na wat een jaar KLJ kost. Zijn er maanden die er uit springen? Als je in december zowel een kerstfeestje met cadeautjes als een uitstap naar de schaatsbaan organiseert, is dat er in een maand van vakantie en heel wat feesten misschien te veel aan voor wie het niet zo breed heeft. 
• Spreid de kosten doorheen je werkjaar. Het is best oké om eens te gaan klimmen of een plonske in het zwembad te willen doen, het is vooral belangrijk dat al deze kosten niet in dezelfde weken vallen. 
• Vraag je af of alle kosten wel echt noodzakelijk zijn voor je werking. Het lidgeld is natuurlijk wel verplicht, maar moet je voor elk evenement wel een nieuwe T-shirt drukken? Als je de datum weglaat kan je ook volgend jaar dezelfde tenue gebruiken, dat is ook nog eens beter voor herkenbaarheid.
• Weeg het lidgeld af tegenover losse kosten. Als afdeling kies je het bedrag dat je aan de start van het werkjaar aan je leden vraagt zelf. Het lijkt misschien een goed plan om meteen alle verwachte kosten van vieruurtjes, drankjes en uitstappen mee in deze prijs te steken, maar zo wordt het voor heel wat ouders een hele brok om meteen te betalen. Door alles per activiteit te vragen boet je natuurlijk ook weer in aan voorspelbaarheid. Ga na voor jullie waar de balans ligt. 
• Denk na over verdoken kosten. Vraag je af of het wel zo makkelijk is om verkleed als prins of prinses naar een activiteit te komen. Niet iedereen heeft dat zomaar in de kast hangen. Zelfs als het gaat om een zwembroek of badpak, of een slaapzak en matje, mag je er niet vanuit gaan dat iedereen dat thuis heeft liggen. Vraag je jouw leden dan ook nog eens om zelf naar het zwembad te komen en vijf euro bij te leggen om de toegang mee te bekostigen, dan zal wie het moeilijk heeft snel afhaken. Misschien kan je een verkleedkoffer aanleggen op je KLJ waar iedereen dan uit kan kiezen bij carnaval. Zelf een carpoolsysteem organiseren om iedereen op de activiteit te krijgen hoeft niet zo moeilijk te zijn. Wie weet kan je zelfs iemand oppikken op jouw weg naar je lokaal.
   

• Ga discreet om met kinderen, jongeren en ouders die aangeven dat het soms wat moeilijker is. Zeker als het gaat over financiële situaties probeer je anonimiteit te garanderen, ook als je het hier met je ploeg over zou hebben.
• Om activiteiten te organiseren of in elkaar te steken heb je soms heel wat materiaal nodig. Toch is het niet nodig om altijd alles zelf in jullie materiaalhok te hebben liggen. Je kan voor heel wat materialen gebruik maken van uitleendiensten of samenwerken met andere jeugdwerkingen en organisaties. Misschien kan je zelfs aan de ouders en leden vragen wie er knutselmateriaal te veel heeft. Op die manier kan samenwerken en goeie afspraken maken met anderen helpen om de kostprijs drukken. 
• Probeer drempelverlagende inspanningen voor iedereen te implementeren. Als je steeds moet aangeven dat je het lid- of kampgeld in schijven wenst te betalen, vraag je eigenlijk aan mensen in armoede om telkens weer aan te geven dat ze hete moeilijk hebben. Door deze maatregelen voor iedereen te laten gelden, vermijd je dit en hoef je administratief ook niet met twee verschillende systemen te werken.
• Armoede is een complex en structureel probleem waar jij als leiding of jeugdbeweging weinig vat op hebt. Ga er niet vanuit dat je dit kan oplossen of dat jouw goede raad alles beter maakt. Focus in plaats daarvan op wat je wel kan doen om ervoor te zorgen dat geld in jullie werking alvast geen drempel wordt.
   

Wil je meer weten of heb je hulp nodig?

• Zit je nog met vragen? Communiceer in de eerste plaats met je lid of de ouders, zij kunnen het best aangeven wat haalbaar is.
• Contacteer ons met je vragen. Wij kunnen samen met jou en je pedagogisch medewerker gericht op zoek gaan naar oplossingen of je in contact brengen met de juiste partner die dat beter kan. Onze contactgegevens vind je aan de rechterzijde van deze pagina. Je kan je vragen ook mailen naar kljvooriedereen@klj.be, dan zoeken wij ineens uit wie jou het beste antwoord kan geven.
• Wist je trouwens dat we bij KLJ heel wat vormingen aanbieden waar je concrete tips kan krijgen om met jouw situaties aan de slag te gaan? Vraag een vorming op maat aan en wij komen langs met informatie, tips & tricks. 
• Alle informatie over het steunfonds van KLJ vind je hier. Wist je dat ook jij met een gift hier aan kan bijdragen? Zo maak je KLJ ook echt mogelijk voor kinderen en jongeren die daar nood aan hebben. 
• Meer informatie over eventuele terugbetalingen van o.a. het lidgeld vind je hier. 
   

Extra informatie? Klik hier!

• Vorig jaar gingen onze diversiteitsexperts in gesprek over (kans)armoede. Lees hier meer over hun tips & tricks.
• Via de website van de Ambrassade kan je een interactieve gids met meer informatie over armoede vinden. In ‘Oog voor Armoede’ leer je aan de hand van een stappenplan hoe je over het thema kan nadenken. Met de spelletjes en methodieken die op het einde worden aangereikt kan je meteen aan de slag om het ijs te breken. 
• De ‘Recepten om te werken rond armoede’ is een andere handige brochure die je laat kennismaken met alles wat je rond armoede kan doen en moet weten.
• In onze KLJ voor iedereen-bijlagen kan je ook enkele handige documenten vinden die je helpen om met dit thema aan de slag te gaan.