Geloof doet leven - leven doet geloven

Kaartjes ‘hoe belangrijk is voor jou in je geloof?’, ethische dilemma’s gekopieerd voor elke deelnemer

Link met het thema

De voetwassing is niet enkel de samenvatting van Jezus’ leven, ze houdt ook een opdracht in. Jezus geeft ons een voorbeeld om na te volgen. Geloof uit zich dus in goede werken, in vruchten, in een levenshouding. Daar gaat ook een bepaalde levensvisie mee gepaard.

Doel

Jongeren de link tussen leven en geloven laten doorleven a.d.h.v. de bespreking van enkele ethische kwesties.

Jongeren laten nadenken over de waarden die ze belangrijk vinden in het leven en ook over de oorsprong van die waarden

Verloop

1. Opstapje: Hoe belangrijk is voor jou in je geloof?

Na een korte inleiding rond het feit dat iedereen zijn geloof op een andere manier beleeft, wordt gevraagd om aan te geven wat in hun geloof het belangrijkst is door een rangschikking te maken van kaartjes met daarop geloofsuitingen of gedragingen.

Hoe belangrijk is voor jou in je geloof....

bidden

engagement

je houden aan de tien geboden

biechten

iedere week naar de kerk gaan

naaste liefde

bezinning

lezen in de bijbel

de plussers

het dragen van een kruisje

het voorzichtig omgaan met de wereld

het ter communie gaan

het zelf mogen ontdekken

liturgie

stilvallen

je vormsel

je doop

sacramenten vieren

de bijbel lezen

je geloof doorgeven

…

Je uit je geloof in enkele daden die je stelt, zoals bv. het lezen van de bijbel, je kinderen laten dopen, naar de kerk gaan,… Daarnaast zit je geloof ook verweven in een levenshouding, in jouw levensbeschouwing. Die komt vaak pas in concrete situaties of casussen expliciet aan bod.

2. Werken rond enkele ethische vraagstukken

Geloof komt tot leven in hoe jij het leven benadert. We willen stilstaan bij enkele ethische dilemma’s. Bij elk dilemma vind je vragen en/of suggesties voor de bespreking ervan.

2.1. Heinz Dilemma van L. Kohlberg

Ergens in Duitsland woont een vrouw die bijna gaat sterven aan kanker. Er is maar 1 medicijn dat gebruikt kan worden om de ziekte te genezen. Een arts in hetzelfde dorp als waar de vrouw woont heeft deze drug ontdekt, maar rekent 10 maal de prijs die het eigenlijk zou moeten kosten. De man van de zieke vrouw, Heinz, kan dit bedrag niet opbrengen - hij heeft maar de helft. De arts weigert het medicijn voor de helft van de hand te doen. Heinz is natuurlijk radeloos en besluit 's nachts in te breken in het huis van de arts om het medicijn te stelen.
Mag heinz dit doen? Waarom niet, wel?

Vragen voor gesprek:

-         Wat zou je in Heinz z’n plaats doen? Waarom?

-         Zie je nog andere mogelijkheden voor Heinz (en zijn vrouw)?

-         Begrijp je het standpunt van de arts? Welke argumenten zou jij als arts aanhalen om het medicijn aan zo’n hoge prijs te verkopen?

-         Welke waarden spelen hier voor jou mee? 

2.2. Eerste kinderen met geslacht op bestelling binnenkort geboren?!

GVA: 08/02/'03 Binnen enkele maanden worden in ons land de eerste kinderen geboren van wie de ouders op voorhand het geslacht gekozen hebben. Het is meteen de eerste keer dat dit in Europa op een wettelijke manier gebeurt. De bevallingen gebeuren onder begeleiding van de Gentse androloog professor Frank Comhaire. Sinds hij in december 2001 startte met 'sexing', een Amerikaanse techniek die de keuze van het geslacht kan realiseren door zaadcellen te sorteren, kreeg hij 60 van die verzoeken.

Professor Frank Comhaire (62) is de enige Europese wetenschapper die mag samenwerken met het Amerikaanse bedrijf Genetics and IVF Institute in Fairfax, Virginia. Sinds 1996 mag de techniek toegepast worden in de VS, dankzij de toestemming van de Food and Drug Administration. In België is die praktijk niet verboden, in de andere Europese landen wel. (Al is het een publiek geheim dat het stiekem wél gebeurt in Spanje en Italië en dat Belgische paren voor zo'n behandeling wel eens naar het Jordaanse Amman reizen.)

De praktijk gaat als volgt: het sperma van de toekomstige vader wordt ingevroren en overgevlogen naar de VS waar ze volgens de MicroSort-methode in functie van het gewenste geslacht worden gesorteerd. Na nieuwe invriezing komt de geselecteerde spermatozoïdenoplossing terug naar ons land waar de zaadcellen in de eicel van de moeder worden ingeplant. Dat gebeurt in één van de erkende vruchtbaarheidscentra. Door deze techniek gaan in ons land binnen enkele maanden de eerste twee vrouwen bevallen van een baby van wie ze zelf het geslacht gekozen hebben. Een baby met geslacht op bestelling kost 6.300 euro. Er is geen garantie op het resultaat.

Vragen voor gesprek:

-         Wat vind je van het bedrag dat gevraagd wordt voor een ‘baby met geslacht op bestelling’?

-         Stel je in de plaats van de baby: hoe reageer je als je dit te weten komt? (in beide gevallen: het resultaat klopt (je bent van het ‘voorziene geslacht) + het resultaat klopt niet).

-         Strookt dit met jouw visie op de schepping? Waarom wel of waarom niet?

-         Aanverwante thema’s: prenatale diagnostiek, kunstmatige inseminatie (al dan niet met donorsperma), in vitro fertilisatie…

o   vind je deze technieken verantwoord?

o   in welke gevallen is het volgens jou verantwoord om deze technieken te gebruiken?

o   wat mag er vooraf al bepaald worden van een baby? Geslacht, genetische kenmerken,… Denk hierbij ook aan dragerschap van bepaalde ziektes (bv. ziekte van Huntington): is het geoorloofd deze vooraf uit te sluiten door prenatale diagnostiek en/of medische begeleiding bij het zwanger worden? 

2.3. Zaak-Terri Schiavo

Terri Schiavo (Philadelphia (Pennsylvania), 3 december 1963 – Pinellas Park (Florida), 31 maart 2005) was een Amerikaanse comapatiënte die in maart 2005 het wereldnieuws haalde door de controverse rond het staken van haar kunstmatige voeding (= versterving, niet te verwarren met euthanasie).

Op 18 maart 2005 werd Schiavo's voedingssonde verwijderd, op verzoek van haar echtgenoot Michael Schiavo. Terri had volgens hem tijdens haar leven al gezegd nooit als "plant" in leven gehouden te willen worden. Nadat een rechter toestemming had gegeven, werd de voedingssonde verwijderd. Ze lag sinds 25 februari 1990 in een coma vigil na een hartaanval, volgens haar dokters veroorzaakt door de eetstoornis boulimie. Ze was echter niet hersendood, hoewel er geen enkel uitzicht op herstel bestond. Door het staken van de kunstmatige voeding (inclusief water) zou ze binnen 1 à 2 weken sterven.

Schiavo's ouders, Mary en Bob Schindler, vochten deze beslissing van de rechter aan, gesteund door verschillende Republikeinse politici. President Bush kwam hiervoor zelfs speciaal overvliegen vanuit zijn ranch in Texas. Het Amerikaans Congres nam in allerijl een noodwet aan, waardoor een federale rechter de zaak opnieuw moest beoordelen. Deze achtte, op 22 maart, het verwijderen van de voedingssonde legitiem. Een dag later, op 23 maart, bevestigde een federaal hof van beroep deze uitspraak.

De ouders van Schiavo probeerden toen het federale Hooggerechtshof de zaak te laten behandelen, maar op 24 maart werd de zaak niet-ontvankelijk verklaard. Het Hooggerechtshof van Florida wees op 27 maart een petitie af om de voeding weer te herstarten.

Vervolgens werd door hen nogmaals beroep aangetekend tegen deze beslissing, omdat hun advocaat meende een nieuwe reden daarvoor gevonden te hebben die eventueel zou kunnen leiden tot het weer starten van het toedienen van sondevoeding, waarop de rechters op 29 maart oordeelden dat ze eventueel deze zaak opnieuw zouden willen bekijken, maar met een stemresultaat van tien rechters tegen twee werd dit voorstel op 30 maart tenslotte toch verworpen, waardoor haar ouders geen enkel wettelijk middel meer hadden om haar langzame, maar zekere dood tegen te houden.

Nog een dag later, op 31 maart, overleed ze uiteindelijk dan ook, 13 dagen na het verwijderen van haar voedingsbuisje, aan uitdroging, waardoor haar organen beetje bij beetje niet meer naar behoren konden functioneren.

Suggesties voor het gesprek:

Organiseer een panelgesprek en geef je deelnemers hierin een specifieke rol: 

-         de echtgenoot (die ervoor zorgde dat de voedingssonde verwijderd werd)

-         de moeder van Schiavo

-         de vader van Schiavo

-         de rechter

-         publiek

Laat de deelnemers vanuit deze rol de rechtszaak opnieuw spelen.

In het gesprek nadien kan je inzoomen op de beleving in de rol en hun eigen visie op deze ethische kwestie.

3. Waarden en normen in je geloof

De waarden uit het waarden- en normenspel liggen op tafel.

Ieder kiest twee waarden uit die in de dilemma’s aan bod komen.

Vraag ter bespreking:

-         wat zeggen deze waarden over jouw levensbeschouwelijke visie?

-         wat zeggen deze waarden over jouw godsbeeld?

-         van waar kreeg je deze waarden mee? (thuis, opvoeding, school, vrienden,… )

…

Nadien kan je de deelnemers nogmaals laten kiezen uit de waarden die op de tafel liggen. Nu kunnen de deelnemers vrij kiezen (niet vanuit de dilemma’s) voor een waarde waar ze erg veel belang aan hechten.