Cyberpesten en haatspraak

Cyberpesten en pesten hebben heel wat gemeenschappelijk. Zo is er een machtsverschil tussen de pester en het slachtoffer. Het slachtoffer wordt bovendien in beide gevallen lastiggevallen voor een langere tijd door een pester die wil kwetsen of schade toebrengen.

Kenmerken van cyberpesten

• Het machtsverschil kan ontstaan door betere computervaardigheden of de anonimiteit van de pester. Cyberpesters kunnen namelijk anoniem blijven en zonder toezicht online pesten.
• Pesters zijn vaak minder bewust van hun impact op het slachtoffer. Het slachtoffer kan namelijk altijd en overal worden gepest.
• De cyberpester wil iemand pesten of schade toebrengen. Vaak kent de pester het slachtoffer.
• Cyberpesten kan je vinden in vormen van beledigen, bedreigen, uitlachen of negeren via sociale media. Telkens kan dit privé of publiekelijk naar het slachtoffer. Dit zorgt voor een onveilige, gestresseerde en beangstigende situatie bij het slachtoffer.

Haatspraak ontstaat vanuit een person die probeert om via een foto, uitspraak, filmpje op sociale media een conflict of discussie uit te lokken. De persoon die haatspraak uitstuurt, kan zich uiten tegen een groep of een individu. Dat gebeurt vaak op basis van bepaalde kenmerken zoals voorkomen, afkomst, geaardheid, religie, ras,…

Haatspraak – zoals iemand uitschelden – kan niet, maar het is niet altijd strafbaar. Oproepen tot geweld is daarentegen wel strafbaar.

Bij zowel cyberpesten als haatspraak wil de pester of de persoon die haatspraak uitstuurt, macht hebben over de groep. Ook kan erkenning zoeken bij een groep of zich vervelen een oorzaak zijn van het gedrag. daarnaast zijn er enkele verschillen:

Relatie met het slachtoffer

• Cyberpesten: De pester kent vaak de gepeste van in de jeugdbeweging of op school.
• Haatspraak: De persoon die haatspraak uitstuurt, doet dit vaak in een omgeving waar mensen elkaar niet of nauwelijks kennen.

Doel van het gedrag

• Cyberpesten: Voor de pester staat het slachtoffer centraal.
• Haatspraak: Voor de persoon die haatspraak uitstuurt, staat de ruzie, discussie of conflict centraal.

Ken je de pester? Dan kan de No-Blamemethode een oplossing bieden voor het cyberpesten. Daarnaast kan je de persoon online blokkeren. 

Onderstaande tips kunnen een hulp bieden wanneer je te maken krijgt met cyberpesten of iemand die haatspraak uitstuurt. Ongeacht of je persoon kent of niet.

• Verzamel bewijs: je kan bewijs verzamelen door screenshots te nemen van de berichten.
• Negeer: als je niet reageert, is de lol voor de pester of persoon die haatspraak uitstuurt snel verdwenen. Je kan je natuurlijk ook verdedigen, maar wanneer je merkt dat de pester of persoon die haatspraak uitstuurt niet oprecht naar je luistert, dan heeft antwoorden geen zin.
• Hoe wel of niet reageren: deze tool van Mediawijs geeft je enkele tips over hoe en wanneer je best wel of niet reageert.
• Verwittig de beheerders: je kan ongepaste commentaren en berichten op sociale media melden aan de beheerders. Zij kunnen dan gemakkelijk foto’s en berichten verwijderen of rapporteren.
• Vat de uitspraken niet persoonlijk op: het kan gebeuren dat er heel wat aandacht gaat naar het bericht en dat er harde reacties worden gegeven. Het is verleidelijk om je te laten meeslepen en dit kan je kwetsen. Probeer het niet persoonlijk op te nemen.
• Praat erover: blijft het pesten of de haatspraak aanhouden? Zijn jouw grenzen overschreden? Weet dat je bij de politie een klacht kan indienen en dat er verschillende organisaties, maar ook vrienden, familie of je leiding klaarstaan.

Als je ziet dat iemand gepest wordt, is het belangrijk dat je reageert. Laat zien dat jij deze reacties niet oké vindt en steun wie er gepest wordt. Dat kan op volgende manieren: 

• Je kan een privébericht sturen naar het slachtoffer en zeggen dat je je steun geeft.
• Stel je grenzen, reageer zichtbaar op de pesters. Gebruik hiervoor ook deze tool van Mediawijs.

Hoe ga je als leiding aan de slag met cyberpesten en haatspraak in je afdeling? Wat doe je als er leden vragen hebben over haatspraak of cyberpesten?

• Wanneer je specifiek aan de slag wil gaan met cyberpesten, dan is tegencyberpesten.be van Mediawijs iets voor jou.
• Info rond veilig internetten kan je vinden via Childfocus.
• Voor begeleiding op maat kan je hulp vinden op allesoverpesten.be  
• Gespecialiseerde info op maat kan je vinden via WAT WAT.
• Heb je nood aan een babbel of gespecialiseerde ondersteuning? Dan zit je bij Awel alvast goed.