Vluchtverhaal

Kinderen en jongeren met een vluchtverhaal spreken niet altijd goed Nederlands, vullen hun vrije tijd op hun manier in en begrijpen de wereld anders dan wat je misschien gewoon bent. Vaak kennen ze het concept van een jeugdbeweging niet en begrijpen ze dus niet wat “die met de rode sjaaltjes” aan het doen zijn. Het kan dus goed zijn dat ze een andere invulling geven aan wat wij doorgaans verstaan onder vrijetijdsbeleving en met leeftijdsgenootjes plezier maken. Dat kan, dat mag en daar is niets mis mee. Net die verschillen maken dat we samen onze ideeën en werking kunnen verrijken zodat iedereen zich welkom voelt. 

We spreken soms over kinderen en jongeren met een vluchtverhaal of met een migratieachtergrond, maar welke woorden we ook gebruiken, eigenlijk willen we gewoon benadrukken dat KLJ er voor iedereen is. Waar je ook vandaan komt, wat je ook hebt meegemaakt, welke taal je ook spreekt, maakt eigenlijk allemaal niet uit. Wij willen dat iedereen zich bij KLJ veilig voelt om zichzelf te zijn en zich zo samen met anderen kan amuseren. Met onderstaande tips kan je met kinderen en jongeren met een vluchtverhaal bekijken hoe jullie écht samen aan KLJ kunnen doen. 

• De beste tip die we kunnen geven is eigenlijk gewoon je lid leren kennen. Elk kind en jongere wil zich amuseren en heeft recht op vrije tijd. Bij KLJ willen we met wat wij onder spel en ontspanning verstaan daar een antwoord op geven. Ga met elkaar in gesprek, vertrek daarbij vanuit wat jullie verbindt, en ontdek samen wat er allemaal mogelijk is. 
• Het kan zijn dat jullie er soms andere ideeën of wensen op nahouden. Dat kan, dat mag en daar is niets mis mee. Net dát verschil maakt dat we samen onze ideeën en werking kunnen verrijken, zodat iedereen zich welkom voelt. Durf het gesprek hierover aan te gaan: leg uit wat jullie gewoontes zijn, waarom jullie ze belangrijk vinden en waar ze vandaan komen. Door dat te doen stel je jezelf in vraag en kan je ook nagaan hoe logisch bepaalde tradities in jullie KLJ zijn. Als je vervolgens ruimte geeft aan anderen om in te vullen hoe ze hier aan kunnen deelnemen, zal je merken dat jullie heel wat van elkaar kunnen leren. 
• Denk ook na over de activiteiten die moeilijk kunnen zijn of er maar raar uitzien voor nieuwe leden. Een doop, een moddertocht of een activiteit à la vettige spelen kunnen kunnen potentiële KLJ’ers afschrikken als je weinig uitleg geeft. Een bietentocht of altijd-rechtdoor-tocht lijkt maar een vreemde bedoening als je dit voor de eerste keer ziet. Met de juiste kadering begrijp je zo al snel dat ook een K-moment een eigentijdse bezinning of een kans is om even stil te staan bij ons eigen leven en dat van de mensen rondom ons.
• Je kan bij kinderen met een buitenlandse afkomst best ook de ouders in dit gesprek betrekken. Hou er wel rekening mee dat zij er misschien nog andere ideeën dan hun kinderen op nahouden, maar zonder hun begrip en steun komen hun kinderen niet naar KLJ. 

• De beste tip die we kunnen geven is eigenlijk gewoon je lid leren kennen. Elk kind en jongere wil zich amuseren en heeft recht op vrije tijd. Bij KLJ willen we met wat wij onder spel en ontspanning verstaan daar een antwoord op geven. Ga met elkaar in gesprek, vertrek daarbij vanuit wat jullie verbindt en ontdek samen wat er allemaal mogelijk is. 
• Het kan zijn dat jullie er soms andere ideeën of wensen op na houden. Dat kan, dat mag en daar is ook niets mis mee; net dát verschil maakt dat we samen onze ideeën en werking kunnen verrijken zodat iedereen zich welkom voelt. Durf het gesprek hierover aan te gaan: leg uit wat jullie gewoontes zijn, waarom jullie ze belangrijk vinden en waar ze vandaan komen. Door dat te doen stel je jezelf in vraag en kan je ook nagaan hoe logisch bepaalde tradities in jullie KLJ zijn. Als je vervolgens ruimte geeft aan anderen om in te vullen hoe ze hier aan kunnen deelnemen zal je merken dat jullie heel wat van elkaar kunnen leren. 
• Denk ook na over de activiteiten die moeilijk kunnen zijn of er maar raar uitzien voor nieuwe leden. Een doop, moddertocht of activiteit à la vettige spellekes kunnen kunnen potentiële KLJ’ers afschrikken als je weinig uitleg geeft. Een bietentocht of altijd-rechtdoor-tocht lijkt maar een vreemde bedoeling als je dit voor de eerste keer ziet. Met de juiste kadering begrijp je zo al snel dat ook een K-moment een eigentijdse bezinning of een kans is om even stil te vallen bij ons eigen leven en dat van de mensen rondom ons.
• Je kan bij kinderen met een buitenlandse afkomst best ook de ouders in dit gesprek betrekken. Hou er wel rekening mee dat zij er misschien nog andere ideeën op na houden dan hun kinderen, maar zonder hun begrip en steun komen hun kinderen ook niet naar jullie KLJ. 
   

• Laat vooroordelen en stereotypen los. Niemand wordt graag gereduceerd tot dat ene kenmerk. Het is best normaal dat je wat je niet kent probeert te begrijpen aan de hand van wat je wel weet en ideeën die je al vaker hebt gehoord, maar die kloppen daarom niet allemaal. In plaats van er op basis van deze vooroordelen vanuit te gaan dat je al weet hoe iemand is en waar die nood aan heeft, ga je best in gesprek om dat nu écht uit te zoeken.
• Leg uit welke tradities of gewoontes jullie belangrijk vinden en waarom ze zo betekenisvol zijn voor jullie. Geef ook ruimte aan anderen om aan te geven aan welke ideeën en gebruiken zij waarde hechten.
• Onthoud dat er geen juist of fout is. Het is volkomen normaal dat we er soms nog andere ideeën of gewoonten op na houden. Zolang deze elkaar niet uitsluiten hoeft dat ook geen probleem te zijn. Net door met elkaar in gesprek te gaan ontstaat er erkenning voor wie we echt zijn en laat dat net het hetgene zijn waar het voor ons rond draait: dat iedereen zich in KLJ veilig voelt om zichzelf te zijn. Durf dus na te denken over diversiteit. Weet jij echt wat halal is? Misschien is het helemaal niet zo moeilijk om dit op weekend te voorzien voor Sander en Samirah.

• Zorg ervoor dat iedereen in je dorp, dus ook kinderen en jongeren met een migratieachtergrond of vluchtverhaal, in de eerste plaats weet wie jullie zijn en wat jullie doen. Heb je er al eens aan gedacht om een affiche van jullie werking of activiteiten van de maand op te hangen op de plek waar kinderen en jongeren die jullie moeilijk bereiken vaak komen spelen? 
• Doe een extra inspanning om te laten zien dat iedereen welkom is op jouw KLJ-activiteit. Voor kinderen, jongeren en ouders die KLJ of het concept van een jeugdbeweging niet kennen, is het niet meteen duidelijk dat iedereen mag meedoen. Staan er kinderen vol verwondering naar jullie activiteit te kijken, spreek ze dan zeker aan en leg uit waar jullie mee bezig zijn. Misschien kunnen ze zelfs even meedoen en kan je ze uitnodigen voor jullie volgende activiteit. Om nog meer mensen te bereiken kan je aan het begin van het jaar zelfs reclame maken aan de lokale schoolpoort of flyers uitdelen in het jeugdhuis in de buurt. Zo werk je aan de bekendheid van je aanbod en lok je beslist meer volk naar jullie evenement.  
• Hou rekening met de anderstaligheid van je doelpubliek, het kan soms wat langer duren voor kinderen en jongeren met een vluchtverhaal om te begrijpen wat jij bedoelt. Geef en gun elkaar tijd en ruimte om te communiceren en fouten te maken. 
• In plaats van elke fout te verbeteren kan je met de juiste woorden bevestigen wat iemand doet. Zo klinkt “Inderdaad Samuel, ik zie dat je met het springtouw hebt gespeeld” veel beter dan “Nee Samuel, het is niet de springtouw, maar het springtouw”. 
• Omdat taal letterlijk wordt begrepen, vermijd je best beeldspraak, moeilijke woorden en afkortingen. Maak dus korte en eenvoudige zinnen, beeld uit of doe voor wat kan, en herhaal de belangrijkste informatie. 
• Als de uitleg veel of moeilijk dreigt te worden kan je je uitleg ondersteunen met visuele hulpmiddelen, bovenop te gebaren en te wijzen. Eigenlijk is dat altijd een goed idee. De pictogrammendatabank en het wijsboekje kunnen je daarbij helpen. 
• Ga ten slotte na of iedereen weet wat er te gebeuren staat, wat er van hen verwacht wordt en geef ruimte om vragen te stellen. Deze 10 tips van het project Wereldspelers van Tumult zetten alles duidelijk op een rijtje.
• Reageer altijd op racistische, seksistische en andere discriminerende taal. Elk kind en jongere heeft recht op vrijetijdsbeleving. Wanneer iemand op basis van zijn huidskleur, geaardheid, beperking of andere kenmerken wordt uitgesloten spreken we over discriminatie. Het is belangrijk om te onthouden dat dit niet altijd bewust gebeurt, maar dat dit wel regelrecht ingaat tegenover waar wij als KLJ voor staan. Laat het dus niet zomaar passeren en spreek elkaar vooral aan op discriminerende taal, ook in je leidingsploeg. Focus daarbij op iemands woordgebruik zonder iemand meteen als racist of seksist te bestempelen. Ga in gesprek over waarom bepaalde woorden kwetsend zijn, ook al worden ze niet per sé zo bedoeld.

• Geef op voorhand aan hoe de planning in elkaar zit. Gebruik daarbij afbeeldingen, icoontjes en andere visuele elementen om je programma nog duidelijker te maken.
• Zorg ervoor dat jullie planning makkelijk terug te vinden is. Misschien kan je de dagplanning ook op een poster schrijven of zelfs aan het sjaaltje van je leden hangen. Hoe concreter je het voor je leden kan maken, hoe duidelijker het wordt voor iedereen. 
   

• Bepaal samen wat er kan en niet kan. Zorg ervoor dat deze regels voor iedereen duidelijk zijn door ze voldoende te herhalen. Maak ook afspraken over hoe je reageert en wat de gevolgen zijn als de regels overtreden worden. 
• Hang de gemaakte afspraken op in je lokaal en overloop ze opnieuw bij situaties die moeilijker kunnen verlopen of van je normale werking afwijken. Voor je te voet naar het zwembad gaat of met de fiets naar Scherpenheuvel trekt, licht je best nog eens toe welke extra regels er gelden. De kampafspraken in het kampboekje zetten is een ander goed voorbeeld. 
• Het is best logisch dat je, ondanks goede communicatie en gemaakte afspraken, toch nog met moeilijke situaties te maken krijgt. Ga vooral opnieuw met elkaar in gesprek, heb respect voor elkaars eigenheid en probeer samen te zoeken naar meer duidelijkheid en oplossingen die voor iedereen werken. Bij KLJ mogen kinderen en jongeren anders over de wereld denken en mogen er fouten gemaakt worden. Onze verschillen verrijken ons en we zien fouten als groeikansen. Met goede afspraken kan je heel wat problemen vermijden, maar als er toch nog iets fout loopt, kan je dit vooral zien als een kans om met elkaar in gesprek te gaan en van elkaar te leren.
• Blijkt er toch een gewoonte of een idee onoverbrugbaar, leg dan goed uit waarom jullie de grens net daar trekken. Je mag aangeven wat er bij jullie KLJ hoort. Als daar goed over nagedacht is, dit niemand uitsluit én je inspanningen hebt geleverd om desondanks toch samen naar een oplossing te zoeken, mag je gerust aangeven waar je verwacht dat je leden rekening mee houden. Hou er wel rekening mee dat dit een gedeelde verantwoordelijkheid is. Een traditie of gewoonte is nooit een reden om niet met elkaar in gesprek te gaan. Zo is het vaak makkelijker dan je denkt om met anderen hun eetgewoonten rekening te houden als ze jou precies kunnen aangeven wat ze nodig hebben. Als dit voor jullie niet praktisch haalbaar blijkt te zijn kan je nog altijd voorstellen dat je leden op kamp hun maaltijd op voorhand zelf voorzien of aanleveren. 

Wil je meer weten of heb je hulp nodig?

• Zit je nog met vragen? Communiceer in de eerste plaats met je lid, zij kunnen het best uitleggen wat er in hen omgaat en wat ze nodig hebben.
• Spreek bij onduidelijkheden ook met ouders, zij kennen je lid meestal het best. 
• Contacteer ons met je vragen. Wij kunnen samen met jou en je pedagogisch medewerker gericht op zoek gaan naar antwoorden op jullie vragen of je in contact brengen met de juiste partner die dat beter kan. Onze contactgegevens vind je aan de rechterzijde van deze pagina. Je kan je vragen ook mailen naar kljvooriedereen@klj.be, dan zoeken wij ineens uit wie jou het beste antwoord kan geven.
• Wist je trouwens dat we in KLJ heel wat vormingen aanbieden waar je concrete tips kan krijgen om met jouw situaties aan de slag te gaan? Vraag een vorming op maat aan en wij komen langs met informatie, tips & tricks. 
   

Extra informatie? Klik hier!

• Om nog meer in te zetten op toegankelijkheid kunnen jullie je activiteiten en werking evalueren aan de hand van de 5 of 7 B’s van het jeugdwerk. Op de website van de Ambrassade vind je concreet uitleg en tips om de drempels die het voor kinderen en jongeren moeilijk maken om naar de KLJ te komen te verlagen en zelfs helemaal weg te nemen. 
• Met de interactieve presentatie van Uit De Marge vzw kan je in quizvorm gericht nagaan hoe toegankelijk jullie werking is en aan welke drempels jullie nog kunnen werken. Ook op Trainingsdagen en Hoofdanimator geven we gericht informatie die jullie kan helpen bij ledenwerving in jullie buurt.
• Tumult verzamelt via hun project Wereldspelers heel wat ervaringen en tips om kinderen en jongeren met een vluchtverhaal bij jouw organisatie te betrekken. Ga zeker eens snuisteren in de artikels op hun website en de toolbox met hands-on informatie.