Relaties & seksualiteit

Dat iedereen zichzelf kan zijn lijkt misschien logisch, maar spijtig genoeg is dat niet voor iedereen het geval. Onze maatschappij is doorspekt van klassieke gendernormen en opvattingen over seksualiteit. Gelukkig beseffen we ondertussen dat daar heel wat meer tussen en rond bestaat. Desondanks zorgen deze klassieke ideeën er soms nog voor dat kinderen en jongeren die zich hier niet goed bij voelen zich soms niet volledig kunnen uitdrukken. De onderstaande tips kunnen je helpen om op een actieve en gezonde manier om te gaan met de invulling van genderrollen. We helpen je om aan te tonen hoe we in onze taal en communicatie duidelijk willen maken dat iedereen écht welkom is en hoe je die foute clichés voor eens en voor altijd achterwege kan laten.

• De beste tip die we kunnen geven is eigenlijk gewoon elkaar leren kennen. Door zelf het goede voorbeeld te geven en een veilige omgeving te creëren om het over gender, relaties en seksualiteit te hebben, zorg je ervoor dat iedereen zich kan uitdrukken hoe die wil en maak je deze thema’s bespreekbaar.
• Weet je niet goed hoe je iemand moet aanspreken of benoemen? Vraag dat in de eerste plaats dan gewoon aan deze persoon zelf, zo is alles meteen duidelijk. 

• Laat vooroordelen en stereotypen los. Niemand wordt graag gereduceerd tot dat ene kenmerk. Het is best normaal dat je wat je niet kent probeert te begrijpen aan de hand van wat je wel weet, maar dat wil niet zeggen dat dit altijd klopt. Je kan best in gesprek gaan om echt uit te zoeken hoe iets in elkaar zit, in plaats van er op basis van aannames vanuit te gaan dat je al weet hoe iemand is en wat die wil.
• Pas op met veronderstellingen. Het is begrijpelijk dat je denkt dat het nieuwe lief van Karel een meisje is, maar vraag het hem toch gewoon zelf. Door oprecht interesse te tonen kan je dit eigenlijk al vaak uit taalgebruik afleiden.
• Gender-, seksuele- en geslachtsdiversiteit bespreekbaar maken doe je ook door in groep na te denken over een brede invulling van de traditionele man-vrouw verdeling in jullie werking. Het gaat vaak over kleine dingen, zoals je groep niet langer indelen op basis van geslacht, het plaatje met silhouetten aan het sanitair vervangen door een figuur van een toilet of jezelf voorstellen aan de hand van je voornaamwoorden. Durf ook verder te gaan en na te denken over meer ingrijpbare elementen. Moet je de slaapkamers op kamp wel indelen op basis van geslacht? Door na te gaan waar iedereen zich veilig en goed bij voelt, doorbreek je taboes en ga je op een gezonde manier om met gender en seksualiteit.
• Ga respectvol en discreet om met wat je leden je in vertrouwen vertellen. Bied een luisterend oor als je daar zelf ruimte voor hebt en laat waarde-oordelen achterwege. 
• Onthoud dat er geen juist en fout of normaal en abnormaal is. We verschillen allemaal van elkaar, maar de waarde die we hieraan hechten bepalen we zelf. Vergeet niet dat deze verschillen nooit een reden kunnen zijn om iemand op een andere manier te behandelen.

• Streef naar een genderneutrale communicatie. Gebruik zoveel mogelijk neutrale woorden zoals 'ouders' in plaats van 'mama' en 'papa', en 'leiding' in plaats van 'leidster' en 'leider', daar kan iedereen zich beter mee identificeren. 
• Geef het goede voorbeeld en laat die kwetsende stereotypen achterwege. Ook mannen kunnen zich amuseren met het maken van vriendschapsbandjes en mogen hun gevoelens de vrije loop laten gaan, net zoals meisjes minstens even stoer kunnen zijn en zichzelf vuil willen maken op activiteit. Ook bij de inkleding van je activiteiten of kamp kan je hierop letten. Het valt te begrijpen dat je bij toneeltjes wilt terugvallen op typetjes, maar eigenlijk stroken die niet met de realiteit en kunnen ze ongewild kwetsen. 
• Gebruik voornaamwoorden als je jezelf daar goed bij voelt, zo creëer je actief ruimte voor anderen om zich op een andere manier voor te stellen.
• Kom je toch in aanraking met kwetsende seksistische of discriminerende uitspraken, reageer dan altijd. Elk kind en jongere heeft recht op vrijetijdsbeleving waar die zichzelf kan zijn. Wanneer iemand op basis van zijn genderexpressie, geaardheid of andere kenmerken wordt uitgesloten, spreken we over discriminatie. Het is belangrijk om te onthouden dat dit niet altijd bewust gebeurt, maar dat dit wel regelrecht ingaat tegen de waarden van KLJ. Laat het dus niet zomaar passeren en spreek elkaar aan op discriminerende taal, ook in je leidingsploeg. Focus daarbij op iemands woordgebruik zonder die persoon als een seksist te bestempelen. Je hoeft er geen discussie van te maken, maar kan gewoon aangeven waarom bepaalde woorden kunnen kwetsen, ook als ze zo niet worden bedoeld. 

Wil je meer weten of heb je hulp nodig?

• Zit je nog met vragen? Communiceer in de eerste plaats met je lid, zij kunnen het best uitleggen wat er in hen omgaat en hoe je met hen kan omgaan.
• Contacteer ons met je vragen. Wij kunnen samen met jou en je pedagogisch medewerker gericht op zoek gaan naar antwoorden op jullie vragen of je in contact brengen met de juiste partner die dat beter kan. Onze contactgegevens vind je aan de rechterzijde van deze pagina. Je kan je vragen ook mailen naar kljvooriedereen@klj.be, dan zoeken wij ineens uit wie jou het beste antwoord kan geven.
• Wist je trouwens dat we in KLJ heel wat vormingen aanbieden waar je concrete tips kan krijgen om met jouw situaties aan de slag te gaan? Vraag een vorming op maat aan en wij komen langs met informatie, tips & tricks.
   

Extra informatie? Klik hier!

• WAT WAT bundelt op hun website informatie over gender en seksualiteit met verhalen van jongeren die er op allerlei manieren mee in aanraking komen.
• Lumi is een opvang- en infolijn waarop je gratis met al je vragen rond gender en seksualiteit terecht kan. Ze bieden ook heel wat uitleg en informatie, én hebben een pagina specifiek voor ouders.
• Heb je vragen rond het transgenderthema? Dan kan je beslist bij het Transgender Infopunt terecht. 
• Çavaria is de Vlaamse belangenverdediger van LGBTI+-mensen en koepel van LGBTI+-organisaties. Op hun website vind je heel wat uitleg en tips. De genderkoek legt visueel uit wat verschillende elementen, zoals genderidentiteit en seksuele aantrekkingskracht inhouden en hoe ze kunnen verschillen van persoon tot persoon. Wil je nog meer informatie of weet je nog iets niet? In hun woordenlijst staan bijna alle gangbare woorden rond gender en seksualiteit kort en bondig uitgelegd.